Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, chuyển đổi số chính là xu hướng của xã hội và đặc biệt là trong giáo dục. Việc áp dụng công nghệ vào giáo dục có vai trò vô cùng lớn, tạo nên bước ngoặt phát triển cho giáo dục, tạo ra nhiều phương thức giáo dục mới, thông minh hơn, hiệu quả hơn, tiết kiệm nhiều chi phí hơn. Đến nay, xu hướng chuyển đổi số trong giáo dục đã tác động sâu sắc đến con người.
1. Chuyển đổi số trong giáo dục là gì?
“Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” được phê duyệt tại Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 3.6.2020 của Thủ tướng Chính phủ, Nghị quyết 09-NQ/TU ngày 5/2/2022 về chuyển đổi số toàn diện tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, Quảng Ninh đang đẩy mạnh việc chuyển đổi số toàn diện tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 như sau:
“Phát triển nền tảng hỗ trợ dạy và học từ xa, ứng dụng triệt để công nghệ số trong công tác quản lý, giảng dạy và học tập; số hóa tài liệu, giáo trình; xây dựng nền tảng chia sẻ tài nguyên giảng dạy và học tập theo cả hình thức trực tiếp và trực tuyến. Phát triển công nghệ phục vụ giáo dục, hướng tới đào tạo cá thể hóa. 100% các cơ sở giáo dục triển khai công tác dạy và học từ xa, trong đó thử nghiệm chương trình đào tạo cho phép học sinh, sinh viên học trực tuyến tối thiểu 20% nội dung chương trình. Ứng dụng công nghệ số để giao bài tập về nhà và kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh trước khi đến lớp học”.
Hiểu một cách đơn giản thì chuyển đổi số trong giáo dục chính là việc ứng dụng những công nghệ tiên tiến giúp nâng cao trải nghiệm của người học; cải thiện những phương pháp giảng dạy cũng như tạo môi trường để học tập thuận tiện nhất.
Ứng dụng chuyển đổi số sẽ tạo ra mô hình giáo dục thông minh, từ đó giúp việc học kiến thức của người học trở nên đơn giản và dễ dàng hơn. Sự bùng nổ của các nền tảng công nghệ đã tạo điều kiện thuận lợi để truyền đạt kiến thức và phát triển được khả năng tự học của người học mà không bị giới hạn về thời gian cũng như không gian.
Hiện tại, ứng dụng chuyển đổi số được ứng dụng dưới 3 hình thức chính:
– Ứng dụng công nghệ trong phương pháp giảng dạy: Lớp học thông minh, lập trình…vào việc giảng dạy.
– Ứng dụng công nghệ trong quản lý: Công cụ vận hành, quản lý
– Ứng dụng công nghệ trong lớp học: Công cụ giảng dạy, cơ sở vật chất
2. Tầm quan trọng của chuyển đổi số trong hoạt động đạo tạo của trường đại học Hạ Long
2.1. Tầm quan trọng
Chuyển đổi số là việc tạo ra một hệ sinh thái kỹ thuật số gắn kết sẽ cho phép Đại học Hạ Long giải quyết các mục tiêu chính sau:
– Đạt được các mục tiêu học tập được nêu trong kế hoạch chiến lược của nhà trường, xây dựng dựa trên sự khác biệt.
– Xây dựng một cộng đồng gắn kết, cởi mở và gắn bó gồm giảng viên, sinh viên, nhân viên, cựu sinh viên và những người khác hiểu và đánh giá cao những khát vọng và giá trị của nhà trường.
– Phát triển các nguồn tài chính cần thiết để duy trì và xây dựng sự xuất sắc, thông qua việc gây quỹ, sử dụng cẩn thận các nguồn lực, áp dụng các phương thức tạo nguồn lực mới và quản lý tài sản có kỹ năng.
– Trở thành hình mẫu của một trường đại học được điều hành tốt – nhanh nhẹn, hiệu quả và cởi mở để tiến bộ, với văn hóa hợp tác và đổi mới.
2.2. Lợi ích của chuyển đổi số
– Tiết kiệm chi phí. Giảm thiểu các chi phí lãng phí, và kiểm soát tốt các nguồn tài chính minh bạch công khai trong hoạt động của nhà trường.
– Thay đổi cách ghi chép và nghiên cứu. Những màn hình tương tác và bảng trắng ngày càng trở nên phổ biến hơn trong các trường học. Nó cho phép sinh viên nhận được một bản sao kỹ thuật số của những thứ giáo sư viết trên bảng trong giờ học và cung cấp cho giáo viên quyền truy cập nhiều số liệu thống kê, dữ liệu, bản đồ và thông tin trực tuyến trong suốt bài học. Ngoài ra còn có các công nghệ mới và ứng dụng dành cho thiết bị di động giúp sinh viên dễ dàng quét hình ảnh hoặc văn bản từ bất kỳ tài liệu nào sử dụng thiết bị di động của mình.
– Nhiều lựa chọn cho hình thức thanh toán kỹ thuật số. Những sinh viên hiện đại, thế hệ trẻ, đang thực hiện hầu hết các giao dịch ngân hàng và tiền tệ của mình trực tuyến. Sinh viên mong đợi sớm có sự thuận tiện và an toàn tương tự khi thanh toán các khoản tiền cho giáo dục đại học. Giảm việc sử dụng tiền giấy để chuyển sang thanh toán kỹ thuật số là một điều tuyệt vời để bắt đầu chuyển đổi số, vì nó thuận tiện cho sinh viên khi chờ các khoản tiền cần thiết dưới hình thức hoàn trả học phí hoặc chi phí học tập. Ngoài các khoản thanh toán học phí, trường có thể xem xét việc trở thành “trường không dùng tiền mặt” trong tương lai.
– Chương trình và đề cương môn học được chuyển đổi cho phù hợp với giảng dạy trực tuyến. Đây là ví dụ về chuyển đổi số, có thể là một trong những ví dụ phổ biến nhất hiện nay. Các khóa học trực tuyến mang lại sự tự do và linh hoạt mà nhiều sinh viên phi truyền thống đang tìm kiếm và việc tạo các lựa chọn trực tuyến cho các chương trình cấp bằng đang nhanh chóng trở thành một bước cần thiết mà các trường cao đẳng, đại học cần thực hiện để duy trì tính cạnh tranh. Chuyển các khóa học và chương trình cấp bằng cho sinh viên trực tuyến, có thể là một vài tín chỉ cho mỗi chương trình cấp bằng hoặc các tùy chọn cấp bằng trực tuyến hoàn toàn, là một sự chuyển đổi số cần thiết trong bối cảnh ngày nay.
– Chuyển đổi số gắn với hệ thống ra quyết định trên cơ sở phần mềm phân tích dữ liệu. Thu thập một cách hiệu quả tất cả dữ liệu mà tổ chức giáo dục thu thập từ sinh viên, hoạt động của trường và hỗ trợ những thay đổi tích cực ở trường đại học. Dữ liệu này sẽ không có nhiều ý nghĩa nếu các trường đại học không thể xem nó theo cách có ý nghĩa và sử dụng nó để đưa ra những quyết định sáng suốt. Để duy trì tính cạnh tranh, các cơ sở giáo dục đại học phải tiếp tục thu thập càng nhiều thông tin về tổ chức mình và sử dụng những dữ liệu đó để đưa ra các quyết định có lợi về lâu dài. Thêm vào đó, đầu tư vào chuyển đổi số có thể là phương tiện giúp một trường học thoát khỏi “quá khứ” và trở thành cơ sở giáo dục đại học của “tương lai”.
3. Giải pháp thúc đẩy việc chuyển đổi số trong nhà trường
– Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc chuyển đổi số trong giáo dục
Cần thực hiện nâng cao nhận thức, phổ cập tư tưởng cho từng giảng viên, cán bộ quản lý của nhà trường để nắm được tầm quan trọng của chuyển đổi số và cùng nhau xây dựng văn hóa số trong nhà trường.
Đồng thời, cần bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ trong việc ứng dụng công nghệ cho toàn thể giáo viên, giảng viên, cán bộ quản lý nhà trường để hướng đến mục tiêu thực hiện thành công chuyển đổi số trong ngành giáo dục.
Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên kiến thức, kỹ năng CNTT, an toàn thông tin cần thiết để tác nghiệp trên môi trường số, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số.
– Đổi mới mô hình, chương trình và phương thức đào tạo
Mục tiêu đào tạo cần thay đổi theo hướng thúc đẩy sáng tạo, phát triển năng lực cá nhân. Đào tạo theo định hướng khởi nghiệp có thể triển khai theo mô hình “5 trong 1”, trong đó, chuẩn đầu ra với nhiều kỹ năng mới của công dân 4.0 và 5 thành tố bao gồm: Có nhiều chương trình đào tạo mới có tính liên ngành và xuyên ngành cao và nhiều chương trình đào tạo gắn với công nghiệp 4.0; Cấu trúc chương trình đào tạo mới; Công nghệ đào tạo mới; Các dự án khởi nghiệp mới và Hệ sinh thái giáo dục khởi nghiệp mới kết nối tất cả các bên liên quan: người dạy, người học, giảng đường, phòng thực hành và người sử dụng. Chú trọng đào tạo các kỹ năng mới như: tìm kiếm thông tin; cập nhật phần mềm; tiếp cận và lưu trữ dữ liệu; sử dụng các thiết bị trong lĩnh vực kinh doanh du lịch, làm việc cùng robot; sử dụng công nghệ Blockchain; giải quyết vấn đề, tư duy phản biện, sáng tạo; quản lý nhân sự; làm việc nhóm…
– Đổi mới mô hình kết nối giữa nhà trường và doanh nghiệp
Cần thiết lập mô hình tổng thể ở cấp độ cao trên cơ sở thiết lập một khuôn mẫu gắn kết chung với nhiều hình thức trong một hệ thống chặt chẽ, có thể tương tác và hỗ trợ nhau. Trường đại học vừa đào tạo, vừa chuyển giao công nghệ hoặc gắn kết vừa đào tạo, vừa nghiên cứu và triển khai. Từ mô hình tổng thể này, thiết lập mô hình cụ thể, riêng rẽ, như gắn kết theo hình thức đào tạo đại học vừa học, vừa làm; đào tạo lý thuyết ở trường đại học, thực tập kỹ năng tại doanh nghiệp; đào tạo theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp; mở rộng giảng đường đào tạo từ đại học đến doanh nghiệp,…
4. Kết luận
Chuyển đổi số nói chung và chuyển đổi số trong quản trị đại học không phải là về đổi mới hay công nghệ, nó còn là vấn đề văn hóa và con người. Thông qua việc số hóa tri thức, kinh nghiệm, cả giảng viên và sinh viên đều có thể cải thiện kỹ năng của mình, với một mục tiêu chung: tạo ra một quy trình giáo dục hấp dẫn và hiệu quả hơn.
Mặc dù, sự quyết tâm của lãnh đạo các trường đóng vai trò quan trọng nhưng sự quyết tâm chỉ từ lãnh đạo là chưa đủ, chuyển đổi số đòi hỏi mọi cá nhân từ phòng ban, giảng viên, cán bộ mạnh dạn bước ra khỏi “vùng an toàn” để tiếp cận với công nghệ và học hỏi các kỹ năng mới. Tất cả đều phải đồng lòng và sẵn sàng trước những thay đổi thì các trường đại học Hạ Long mới có thể chuyển đổi số thành công.
ThS. Nguyễn Minh Đức