Giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ luôn được Đảng, Nhà nước, gia đình, nhà trường và toàn xã hội quan tâm. Các hoạt động giáo dục, các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước đã tạo môi trường lành mạnh để thế hệ trẻ rèn luyện, trưởng thành, góp phần hình thành lý tưởng cách mạng, đạo đức cao đẹp, lối sống nghĩa tình, tuân thủ pháp luật, từng bước hoàn thiện nhân cách.
1. Thực trạng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng đối với sinh viên khoa Du lịch, trường Đại học Hạ Long
Hiện nay, khoa Du lịch có tổng số 2062 sinh viên ở hai hệ Đại học và Cao đẳng, thuộc 44 lớp. Sinh viên sinh hoạt tại hai cơ sở Uông Bí và Hạ Long.
Ưu điểm:
Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy trường Đại học Hạ Long, chi bộ khoa Du lịch và các giáo viên chủ nhiệm xác định trọng tâm công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống là những vấn đề cơ bản về chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng; để trang bị cho đoàn viên, sinh viên thế giới quan, phương pháp luận đúng đắn, căn bản, nền tảng; để có thể luận giải những vấn đề thực tiễn đặt ra. Trên cơ sở đó giúp sinh viên hiểu rõ hơn, đầy đủ và chính xác hơn vai trò của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng trong xây dựng đất nước theo định hướng XHCN, giữ vững lập trường trước những âm mưu, thủ đoạn và hành động chống phá của các thế lực thù địch đối với cách mạng nước ta, nhận thức đúng các giá trị chân, thiện, mỹ để phấn đấu học tập, rèn luyện, công tác, sẵn sàng công hiến.
Giáo dục thế hệ thanh niên, sinh viên là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, trong đó đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh có vai trò quan trọng. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh được Đảng tin cậy giao nhiệm vụ là “trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên”, thực hiện tốt công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh thiếu nhi. Trong những năm qua, Liên chi đoàn cùng các chi đoàn của khoa Du lịch đã từng bước đổi mới nội dung, phương thức giáo dục, tập trung phát hiện, nêu gương người tốt, việc tốt, phát huy tích cực, tự giác trong tự bồi dưỡng, tự giáo dục rèn luyện của thanh niên. Các phong trào hành động cách mạng do Liên chi đoàn phát động đã tạo môi trường thực tiễn sinh động để sinh viên rèn luyện và cống hiến. Lấy ví dụ như việc thành lập các Ban hoạt động trực thuộc Liên chi đoàn, đây là nơi hội tụ và là sân chơi của các sinh viên có cùng sở thích, năng khiếu.
Với sự lãnh đạo đó, công tác giáo dục chính trị, tư tưởng đối với sinh viên khoa Du lịch đã thu được nhiều kết quả tích cực. Sinh viên khoa Du lịch ngày càng có môi trường, điều kiện tốt hơn để rèn luyện, trưởng thành, góp phần hình thành lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa, tuân thủ pháp luật, từng bước hoàn thiện nhân cách. Đại bộ phận sinh viên tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường phát triển của đất nước; sống có trách nhiệm với Tổ quốc, gia đình và bản thân; có ước mơ, hoài bão; có kiến thức, kỹ năng, sức khỏe tốt; tư duy năng động, sáng tạo, dám nghĩ, biết làm.
Hạn chế:
Tuy nhiên, quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, giáo dục tư tưởng chính trị đối với đội ngũ sinh viên của khoa Du lịch cũng vẫn tồn tại một số vấn đề hạn chế như sinh viên còn hiện tượng bỏ học, nghỉ học không lý do; vi phạm những điều sinh viên không được làm, đặc biệt trong ký túc xá; có những sinh viên có kết quả học lực và rèn luyện chưa tốt; sinh viên có tư tưởng sao nhãng học hành, ít tham gia các hoạt động phong trào; thực hành Văn hóa học đường còn kém v.v…
Nguyên nhân:
Một trong các nguyên nhân căn bản của tình trạng này là do các hình thức giáo dục còn khô cứng, thiếu sức cuốn hút. Nội dung giáo dục nhiều khi thiếu thực tế, chưa có sự chọn lọc, tinh gọn theo hướng dễ tiếp thu. Phương pháp giáo dục chưa chú ý đến việc phát huy, khơi gợi tính chủ động, tự giác rèn luyện của thanh niên – yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả công tác giáo dục. Bên cạnh đó, sinh viên học tập, sinh hoạt tại hai cơ sở cũng gây ảnh hưởng đến sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo.
Trước tình hình trên, hơn lúc nào hết, công tác giáo dục đoàn viên, sinh viên mà trọng tâm là giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống trên cơ sở đổi mới phương thức giáo dục, là vấn đề cần quan tâm hàng đầu hiện nay.
2. Giải pháp công tác giáo dục chính trị, tư tưởng đối với sinh viên khoa Du lịch, trường Đại học Hạ Long
Qua thực tiễn giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho sinh viên khoa Du lịch, có thể đưa ra một số hướng đề xuất sau:
Thứ nhất, tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, truyền thống cho thế hệ trẻ bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng, với sự tham gia, phối hợp có trách nhiệm của ngành giáo dục, gia đình, đoàn thể và toàn xã hội. Đổi mới nội dung và cách thức học tập lý luận chính trị phù hợp với từng đối tượng đoàn viên. Liên chi đoàn tham mưu cho Ban chi ủy, Ban chủ nhiệm khoa định kỳ gặp gỡ, trao đổi, đối thoại với sinh viên.
Thứ hai, giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ là nhiệm vụ chiến lược, lâu dài, quan trọng, đòi hỏi phải có sự quan tâm, đầu tư thích đáng. Đầu tư cho giáo dục, trong đó có giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ là đầu tư cho tương lai đất nước. Đây là nhiệm vụ của toàn Đảng, của các cấp, các ngành, đoàn thể, gia đình và toàn xã hội; tạo điều kiện tối đa cho thế hệ trẻ học tập, lao động, cống hiến, là lực lượng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, kế tục xứng đáng sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc.
Thứ ba, xây dựng tổ chức Liên chi đoàn, chi đoàn, đội ngũ cán bộ lớp thực sự vững mạnh, toàn diện về chính trị, tư tưởng; tổ chức, mở rộng việc tập hợp, đoàn kết thanh niên; tăng cường giáo dục, bồi dưỡng, giúp đỡ đoàn viên, thanh niên về mọi mặt; nhất là xây dựng niềm tin, lý tưởng cách mạng, mục tiêu, động cơ phấn đấu.
Thứ tư, phát huy vai trò của đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, giáo viên cố vấn trong quá trình quản lý, theo dõi, dạy dỗ, rèn luyện đối với sinh viên.
Thứ năm, tiếp tục thực hiện và triển khai tổ chức những phong trào hành động cách mạng có ý nghĩa thiết thực trong sinh viên. Qua các hoạt động đó, mỗi đoàn viên, sinh viên, mà trước hết là các đồng chí thủ lĩnh đoàn, hội phải ra sức tự tu dưỡng, rèn luyện để không ngừng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, niềm tin và năng lực công tác. Đồng thời cần có sự quan tâm đặc biệt tới công tác giáo dục, phổ biến pháp luật; công tác hỗ trợ thanh niên trong học tập, nghiên cứu khoa học; giáo dục những kỹ năng xã hội, kỹ năng sống cần thiết cho thanh niên.
Trên đây là một số đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp đối với công tác tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho sinh viên trong giai đoạn hiện nay. Đây là một trong những yêu cầu, nhiệm vụ quan trọng trong công tác giáo dục của trường Đại học Hạ Long, của khoa Du lịch.
TS. Nguyễn Thị Hồng Hải